Στοματικά διαλύματα

Είναι προϊόντα  που φρεσκάρουν την αναπνοή, ενώ ορισμένα έχουν και αντιμικροβιακή δράση. Ωστόσο, όταν χρησιμοποιούνται με εσφαλμένο τρόπο -κάτι που παρατηρείται συχνά-, μπορεί να γίνουν αιτία πολλών δεινών για το στόμα. Πρόσφατα, μάλιστα, δημοσιεύτηκε μια αυστραλιανή μελέτη που συνδέει τη χρήση των αλκοολούχων διαλυμάτων με τον καρκίνο του στόματος. Ας δούμε, λοιπόν, τι ισχύει όσον αφορά τα στοματικά διαλύματα, ποια είναι τα είδη τους και τι πρέπει να γνωρίζετε για τη δράση και τις παρενέργειές τους.
1.Για ευχάριστη αναπνοή
Τα περισσότερα στοματικά διαλύματα δημιουργούν την αίσθηση της δροσερής και ευχάριστης αναπνοής, κάτι που συνήθως διαρκεί για την επόμενη μισή ώρα. Μάλιστα, οι παρασκευάστριες εταιρείες αναζητούν διαρκώς τρόπους ώστε να παρατείνουν τη δράση τους. Η αίσθηση της φρεσκάδας οφείλεται στα έκδοχα που περιέχουν (αλκοόλη, αρωματικές ουσίες, π.χ. μέντα, κανέλα). Οι ειδικοί, πάντως, εξηγούν ότι αυτού του είδους τα διαλύματα δεν έχουν αποδεδειγμένη αντιμικροβιακή δράση και επομένως δεν θεωρούνται απαραίτητα για τη στοματική υγιεινή.
Ανεπιθύμητες ενέργειες Τα στοματικά διαλύματα αυτού του τύπου, όταν χρησιμοποιούνται συστηματικά, είναι πιθανό:
• Να αλλοιώσουν την αίσθηση της γεύσης.
• Να προκαλέσουν επιφανειακά «σκασίματα» του βλεννογόνου του στόματος.
• Να οδηγήσουν σε αλλεργικές αντιδράσεις (ερεθισμό του βλεννογόνου του στόματος έως και μικρές πληγές) εξαιτίας των αρωματικών ουσιών (μέντα, κανέλα) που περιέχουν σε μεγάλες συγκεντρώσεις. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να διακόπτεται αμέσως η χρήση τους.

Eίναι επικίνδυνα τα διαλύματα με αλκοόλη;

Σε ορισμένα στοματικά διαλύματα η περιεκτικότητα σε αλκο-
όλη φτάνει το 26% της σύνθεσής τους. Πρόσφατα, μάλιστα, δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Australian Dental Journal» μια μελέτη με 3.210 ανθρώπους, που έδειξε ότι η αλκοόλη των στοματικών διαλυμάτων αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του στόματος. Σύμφωνα, όμως, με πρόσφατη μετα-ανάλυση, που αξιολογεί τα στοιχεία 10 ερευνών των τελευταίων 20 χρόνων, μόνο σε 3 μελέτες -συμπεριλαμβανομένης και της αυστραλιανής- διαπιστώνεται ότι η αλκοόλη σχετίζεται με την αύξηση του κινδύνου για καρκίνο του στόματος. Οι υπόλοιπες 7 μελέτες δεν καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα. Επομένως, ο κίνδυνος δεν τεκμηριώνεται επαρκώς. Πάντως, η διάσταση των επιστημονικών απόψεων οδήγησε ορισμένες εταιρείες στη δημιουργία στοματικών διαλυμάτων χωρίς αλκοόλη (alcohol free).

2.Τα αντιμικροβιακά
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν κυρίως τα στοματικά διαλύματα με χλωρεξιδίνη - έναν ισχυρό αντιμικροβιακό παράγοντα που περιέχεται και σε αντισηπτικά καθαριστικά του δέρματος. Μία μόνο χρήση ενός διαλύματος χλωρεξιδίνης αρκεί για να μειώσει το μικροβιακό φορτίο του στόματος από 6 έως 12 ώρες. Οι λοιμωξιολόγοι, πάντως, δεν συνιστούν τη χρόνια καθημερινή χρήση τους, επειδή συμβάλλουν στη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων στο στόμα και διαταράσσουν τη φυσιολογική μικροβιακή ισορροπία του στόματος. Η χρήση τους δεν συνιστάται να ξεπερνά το διάστημα των 3 εβδομάδων, ώστε να αποφεύγονται τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες.
Σε ποιους συστήνονται...
• Στους πάσχοντες από περιοδοντίτιδα (προχωρημένη μορφή ουλίτιδας όπου τα δόντια χάνουν τη στήριξή τους και πέφτουν), καθώς και σε όσους έχουν υποβληθεί σε περιοδοντικό χειρουργείο, έως ότου είναι σε θέση να βουρτσίσουν ξανά τα δόντια τους. ➔ Σε όσους δυσκολεύονται να βουρτσίσουν τα δόντια τους και να χρησιμοποιήσουν νήμα εξαιτίας κάποιου ιατρικού προβλήματος, π.χ. σε κλινήρεις ή χειρουργημένους ασθενείς. ... Και σε ποιους όχι Τα στοματικά διαλύματα με χλωρεξιδίνη δεν συνιστώνται σε ανθρώπους με χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις στο στόμα (π.χ. άφθες, στοματίτιδα μετά από ακτινοθεραπεία), επειδή, αν υπάρχει ανοιχτή πληγή ή ερεθισμός στο βλεννογόνο του στόματος, η χλωρεξιδίνη προκαλεί έντονο τσούξιμο και πόνο.
Ανεπιθύμητες ενέργειες Η καθημερινή χρήση τους για μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. ένα μήνα) μπορεί να οδηγήσει στον αποχρωματισμό των δοντιών (καφέ χρώμα), που αντιμετωπίζεται με τον καθαρισμό των δοντιών από τον οδοντίατρο. Επίσης, μπορεί να αποχρωματίσει και να επιμηκύνει τις θηλές της γλώσσας (τριχωτή γλώσσα) και να οδηγήσει σε παροδική απώλεια ή αλλοίωση της γεύσης (ιδιαίτερα του αλμυρού). Τέλος, η παρατεταμένη χρήση τους μπορεί να προαγάγει τη δημιουργία πέτρας στα δόντια.

3.Τα φαρμακευτικά
Ορισμένα στοματικά διαλύματα είναι φάρμακα και χορηγούνται μόνο με συνταγή γιατρού. Σε αυτά ανήκουν διαλύματα:
Με κορτικοστεροειδή (π.χ. δεξομεθαζόνη), που χορηγούνται για συγκεκριμένες παθήσεις του στόματος (δερματικά νοσήματα όπως ο ομαλός λειχήνας). Η διάρκεια και ο τρόπος λήψης τους καθορίζονται από το γιατρό ανάλογα με τα συμπτώματα.
Με αντιφλεγμονώδη και παυσίπονη δράση Χορηγούνται για την ανακούφιση του πόνου (π.χ. από τις άφθες) και συνήθως περιέχουν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη συστατικά.
Mε φθόριο, που συμβάλλει στην καλύτερη στοματική υγιεινή όσων έχουν τάση για ανάπτυξη τερη­δόνας ή ξηροστομία. Βέβαια, σε αυτές τις περιπτώσεις θεωρείται ακόμα πιο αποτελεσματική η φθορίωση από τον οδοντίατρο.

Το σάλιο είναι το πιο αποτελεσματικό «αντισηπτικό» στοματικό διάλυμα!

Τα πιο συχνά λάθη
«Ξεχνάτε» την οδοντόβουρτσα Εάν ανήκετε στους λάτρεις των στοματικών διαλυμάτων, να θυμάστε ότι η χρήση τους δεν υποκαθιστά την οδοντόβουρτσα και το οδοντικό νήμα, παρότι η αίσθηση φρεσκάδας που δημιουργούν οδηγεί συχνά προς αυτή τη λανθασμένη πρακτική.
Τα «κρατάτε» πολύ στο στόμα σας Όσοι χρησιμοποιούν συστηματικά τα στοματικά διαλύματα τείνουν να κάνουν μπουκώματα για περισσότερα λεπτά (π.χ. για 2-5΄) από όσα αναγράφονται στη συσκευασία τους, με αποτέλεσμα να ξηραίνεται ο βλεννογόνος του στόματος και να προκαλείται εκτεταμένο χημικό έγκαυμα από τις καυστικές ουσίες που περιέχουν. Γι’ αυτό, οι ειδικοί τονίζουν ότι πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι αναγραφόμενες στη συσκευασία ενδείξεις.

Επιτρέπονται στα παιδιά;
Τα στοματικά διαλύματα δεν συνιστάται να χρησιμοποιούνται από τα παιδιά, εκτός αν κάποιο πρόβλημα υγείας (π.χ. τραυματισμός) καθιστά προσωρινά αδύνατη τη χρήση της οδοντόβουρτσας. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι τα στοματικά διαλύματα αντιμετωπίζονται από τους εφήβους ως η «εύκολη λύση» που αντικαθιστά την οδοντόβουρτσα, γεγονός που είναι επιζήμιο για τη στοματική τους υγιεινή, η οποία ούτως ή άλλως βάλλεται από τις διατροφικές τους επιλογές (γλυκά και αναψυκτικά).